لینوکس یکی از سیستم عامل های شناخته شده در دنیای کامپیوتر است. در معرفی سیستم عامل لینوکس می توان گفت سیستم عامل لینوکس از قدرتمندترین سیستم عاملهای موجود در بازار است که بصورت متن باز ارائه می گردد.
در واقع Linux یک سیستم عامل منبعباز (OS) است. سیستم عامل، نرم افزاری است که مستقیماً سختافزار و منابع سیستم را مانند پردازنده و حافظه ذخیرهسازی مدیریت میکند. برای اینکه بدانید لینوکس چیست باید بدانید در اصل سیستم عامل واسط برنامهها و سخت افزار میباشد و ارتباطات بین تمام نرمافزارهای شما و منابع فیزیکی را برقرار میکند میرود و اگر این بخش آسیب ببیند بقیه نرمافزارها هم قادر به استفاده نخواهند بود. از وظایف هسته، آن است که منابع سیستم را به برنامههای دیگر موجود در سیستم متصل میکند. لینوکس بیشتر برای کارهای امنیتی و نفوذ استفاده می شود.
حال که سیستم لینوکس را توضیح دادیم باید بدانیم مفهوم سیستم عامل چیست؟ سیستم عامل نرم افزاری است که به مدیریت منابع موجود در یک دستگاه میپردازد یعنی ارتباط بین سخت افزار و نرم افزار را فراهم میکند. دستگاه میتواند لپ تاپ، کامپیوتر، تلفن همراه، مودم، سوئیچ ،سرور و … باشد. میتوان گفت وظیفه اصلی سیستم عامل برقراری ارتباط بین کاربر و قطعات دستگاه الکتریکی است در واقع این واسطه ها به کاربر کمک می کنند تا بتواند به راحتی از کامپیوتر و یا گوشی خود استفاده کند.
کرنل یا هسته لینوکس چیست؟
به طور کلی میتوان گفت هر سیستم عاملی دارای هسته یا کرنل و رابط بین نرم افزار و سخت افزار سیستم است، در واقع میتوان گفت وظیفه انجام کارهای اساسی و پایه برعهده هسته یا کرنل است.
در اصل، لینوکس پایین ترین سطح اجزای نرم افزاری یک سیستم به شمار می رود و اگر این بخش آسیب ببیند بقیه نرم افزارها هم قادر به استفاده نخواهند بود. از وظایف هسته آن است که منابع سیستم را به برنامههای دیگر موجود در سیستم متصل میکند.
وظایف هسته سیستم عامل Linux چیست؟
از مهمترین وظایف هسته نرم افزار لینوکس می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ذخیره سازی دادهها: ذخیره سازی دادهها در حافظهای که با دسترسی تصادفی کار میکند یا در حافظه دائمی و یا در فایل سیستم مجازی صورت میگیرد.
- دسترسی به شبکه کامپیوتری
- زمانبندی
- استفاده از ابزارهای ورودی و خروجی مانند موس، کیبورد، وب کم و فلش usb
- امنیت: این امنیت میتواند شامل امنیت منابع و همچنین کاربران و گروههای کاربری مختلف باشد
کاربرد لینوکس چیست؟
تا به اینجا به این درک رسیده ایم که لینوکس چیست و در این بخش به کاربرد سیستم عامل لینوکس خواهیم پرداخت.
به دلیل متن باز بودن برنامه لینوکس ، امنیت سیستم عامل آن بسیار بالاست. در نتیجه برای سازمان هایی که نیاز به حد بالای امنیت هستند بسیار کاربردی است. این نرم افزار به عنوان سیستم عامل محبوب در شبکهها و محیط های شبکهای استفاده میشود و میتوان گفت که ۷۰ درصد فایروالهای مورد استفاده در شبکههای دنیا، از سیستم عامل لینوکس استفاده میکنند.
از دیگر کاربرد های لینوکس میتوان به تطبیق آن با اندروید اشاره کرد که هم زمان از آن ها برای افزایش سرعت و کارایی نوت بوک ها استفاده می شود.
زبان برنامه نویسی لینوکس چیست؟
لینوکس یک سیستم عامل خط فرمان منبع باز است. اما شامل یک کامپایلر زبان C نیز هست که یک زبان برنامه نویسی به حساب می آید. لینوکس همچنین شامل ویژگی های Shell Programmimg می باشد که با استفاده از دستورات لینوکس و سایر برنامه ها ، آن را به یک زبان برنامه نویسی بسیار قدرتمند تبدیل می کنند.
توزیع لینوکس چیست؟ ( انواع لینوکس)
Redhat: یکی از پرطرفدارترین و معروف ترین توزیع های لینوکس می باشد که کاربرد تجاری داشته و بیشتر جهت مصرف در سیستم های سرویس دهنده استفاده می شود و شرکت های بزرگ سخت افزاری مانند IBM و Dell در سیستم های خود پشتیبانی می کنند.
Ubuntu: عضو تیم توسعه Debian و در آن فایرفاکس و Open Office به کاربر ارایه گردیده است. این توزیع یک توزیع رایگان می باشد و مخصوص استفاده خانگی است.
Arch Linux: یک توزیع که بر پایه قوانین KISS بنا شده همراه با سیستم انتشار Rolling.
Slackware: این توزیع لینوکس بیشتر برای حرفه ای هاست چون تمام مراحل پیکربندی کاملا دستی واز طریق خط دستوری انجام میشود.
CentOS: یک توزیع که از همان سورسی که redhat استفاده میکند، مشتق شده است، توسط یک گروه داوطلبی که به آن اختصاص داده شدند، نگهداری میشود همراه با سازگاری ۱۰۰% با ورژن Redhat و یک ورژن به روز رسیده شده که همیشه بهطور ۱۰۰% سازگار و همراه نیست.
Debian: یک توزیع غیر تجاری که توسط جامعهای از توسعه دهندههای داوطلب نگهداری میشود که تعهد قوی ای به قوانین نرم افزارهای آزاد دارند.
Fedora: یک توزیع بر پایهٔ جامعه است که توسط Red hat سرپرستی میشود. این توزیع که می توان گفت از Redhat گرفته شده برای کاربران معمولی لینوکس دارای پیچیدگی های بیشتری است، اما نقطه قوت آن را می توان در نوآوری در طراحی و پشتیبانی گستره وسیعی از نرم افزارهای مبتنی بر لینوکس در Fedora دانست.
Gentoo: روش نصب در این توزیع اگرچه در آغاز به شکل کامپایل کردن بود اما بعدا امکان افزودن پکیچ RPM به آن افزوده شد.
Knoppix: اولین توزیع سی دی زنده، که کاملا از یک رسانهٔ قابل حمل اجرا میشود. بدون نصب در دیسک سخت. از Debian گرفته شده و این توزیع پس ازبوت شدن در کامپیوتر کاربر، بسیاری از انواع نرم افزارهای ریزودرشت مانند چندین مرورگر اینترنتی، چندین برنامه office را به وی ارائه می کرد بطوری که کمتر کاربری لازم می دانست برنامه ای را نصب نماید.
Mandriva: یک توزیع گرفته شده از Redhat که در فرانسه و برزیل محبوب می باشد، امروزه با همان نام و به وسیله یک شرکت فرانسوی اداره میشود. این توزیع امروزه یکی از لینوکس هایی با محیط زیبا و قابل اطمینان است که از برنامه Rpm Drake برای نصب آسان بسته های RPM استفاده میکند.
OpenSUSE: این توزیع هم به مانند Ubuntu هم بامیزکار GNOME و هم KDE ارائه می شود. در واقع هر یک از اسامی که در بالا در زمینه سیستم عامل لینوکس گفته شد بر اساس نام شرکت یا سازمانی است که این توزیع را تولید کرده است، برای مثال Redhat یک شرکت است. همانطور که گفته شد توزیع های لینوکس بسیار گسترده اند و حتی لینوکس هایی وجود دارند که بر اساس منطقه یا زبان یا کشور خاصی بومی سازی شده اند، حتی در ایران نیز ما نسخه های بومی سازی شده از همین لینوکس را داریم که بعضا برخی اوقات از آنها به عنوان سیستم عامل ملی نیز نام برده می شود.
مانند:
- آریوس لینوکس یا Arios
- پارسیکس Parsix
- لینوکس شریف
- سیستم عامل گیکس
- زمین Xamin
- و…
مزایای سیستم عامل لینوکس چیست؟
بسیاری از قابلیتهای عالی در سیستم عامل لینوکس وجود دارد که نشان میدهد این سیستم از سایر سیستم عاملها بهتر است
- رایگان است: لینوکس به دلیل اینکه متن باز بوده و بصورت رایگان در اختیار دیگران قرار می گیرد، مزیتی بسیار ویژه نصبت به بقیه سیستم عامل ها دارد. چرا که هزینه ای برای فرد استفاده کننده ندارد.
- امنیت بالا: به دلیل متن باز بودن لینوکس همه روزه افراد بسیاری بر روی امنیت آن کار کرده و حفره های نا امن را مسدود می کنند.
- سریع بودن لینوکس
- پشتیبانی قوی
- نیازی به نصب درایور نیست
- چند کاربره بودن
- سبک بودن
- انعطاف پذیری
معایب سیستم عامل لینوکس
- user friendly نبودن سیستم عامل لینوکس
- کمبود برنامه های اختصاصی برای لینوکس
- نبود درایور برخی از سخت افزارها
اجزای تشکیلدهنده لینوکس (معماری لینوکس)
معماری سیستم عامل لینوکس عمدتا شامل مولفههای زیر است:
- Kernel هسته یکی از مولفههای اصلی یک سیستم عامل است. هسته مسئول اقدامات اصلی سیستم عامل لینوکس است.
- System Library این کتابخانهها را میتوان به عنوان برخی توابع خاص معرفی کرد. این کتابخانهها برای پیادهسازی عملکرد سیستم عامل در نظر گرفته میشوند و نیازی به حق دسترسی کد ماژولهای هسته ندارند.
- System Utility Programs این قسمت، مسئول انجام فعالیتهای سطح تخصصی و خاص است.
- Hardware layer سیستم عامل لینوکس شامل یک لایه سختافزاری است که از چندین دستگاه جانبی مانند CPU، HDD و RAM تشکیل شده است.
- Shell پوسته یک رابط بین هسته و کاربر است. شِل میتواند از طریق کاربر دستورات را بگیرد و توابع هسته را اجرا کند. پوسته در انواع متفاوتی از سیستم عامل موجود است. این سیستم عاملها به دو نوع مختلف دسته بندی میشوند: پوستههای گرافیکی و پوستههای خط فرمان.
آموزش نصب لینوکس
در سالهای آغازین، دشوار بودن پروسۀ نصب سیستمعاملهای بر پایهٔ لنوکیس مانعی برای پذیرش آن بود؛ اما در سالهای اخیر نصب لینوکس بسیار آسان شده است .شاید شما از اون دسته افردای باشید که فقط یک لپ تاپ دارید و میخواین در کنار ویندوز ، لینوکس هم داشته باشید و همنطور که اطلاع دارید ، لپ تاپ فقط یک هارد دارد و ما باید از همین یک هارد استفاده لازم رو ببریم.برای نصب لینوکس باید فضای خالی برای نصب لینوکس ایجاد کنید برای اینکار روی Mycomputer راست کلیک کنید، وارد manage شوید حالا از قسمت Storage وارد DiskManagement شوید در این قسمت دیسک ها همراه با پارتیشن هاشون رومیبینید، برای نصب حداقل به 15GB فضا احتیاج داریم، بیشتر باشه که بهتر اگر پارتیشن خالی دارید که اون رو delete کنید تا به صورت Unallocated در بیاد در غیر این صورت باید با shrink از پارتیشین های دیگه بردارید مثلا 15GB رو با shrink از درایو C یا هر درایو دیگه بردارید.
- اگه میخواید لینوکس رو از روی USB نصب کنید نرم افزار rufus رو دانلود کنید یا اینکه iso رو روی dvd رایت کنید
- حالا فقط کافی usb رو وصل کنید و نرم افزار rufus رو اجرا کنید از لیست دیوایس های متصل فلش خودتونو انتخاب کنید و فایل iso رو بهش بدید نیازی به تغییر باقی تنظیمات نیست و فقط تنها نکته مهم اینه که محتویات فلش کاملا پاک میشه پس اگر اطلاعات مهمی دارید حتما قبل از این کار ازش کپی بگیرید در انتها Start رو بزنید.
- حالا وارد Bios بشید و تعیین کنید که از فلش بوت بشه بعدش سیو کنید و ریستارت کنید
- روی Install Ubuntu کلیک کنید
۵. در این مرحله حتما تیک گزینه Install third-party رو بزنید، اگه مایل بودید در حین نصب آخرین اپدیت هارو هم دانلود کنه گزینه download updates رو هم فعال کنید
۶. در این مرحله گزینه something else رو انتخاب کنید تا پارتیشن بندی رو خودمون انجام بدیم.
۷. توی این مرحله قراره اون فضای خالی که قبلا ساختیم رو برای نصب لینوکس آماده کنیم، برای این کار روی گزینه + کلیک کنید، لازمه که ۳ تا پارتیشن بسازیم یکی برای نصب لینوکس یکی هم برای home directory و آخری هم برای swap
برای ساختن این پارتیشن ها روی free space که ساخته بودیم کلیک کنید بعد روی گزینه + کلیک کنید
۸. در اینجا لازمه که برای پارتیشن ها حجم و mount point مشخص کنید، مثلا فرض کنیم که ۸۰ گیگ فضای خالی داریم ۲۰ گیگ رو برای پارتیشن “/” قرار میدیم که قراره اوبونتو اینجا نصب بشه پس در این مرحله mount point رو “/” قرار میدیم.
دوباره روی فضای خالی باقی مونده کلیک کنیم و بعد گزینه + و اینبار قراره swap رو بسازیم پس گزینه Use as رو روی Swap area قرار بدید در اینجا من 512MB رو برای swap اختصاص دادم شما میتونید ۴ یا ۸ گیگ بزارید(در ادامه در مورد swap توضیح میدم)
حالا فقط کافیه فضای باقی مونده رو به home اختصاص بدید پس روی free space باقی مونده کلیک کنید و mount point رو روی home/ قرار بدید و تمام.
ازین به بعد هروقت سیستم رو روشن میکنید ابتدا Grub اجرا میشه که ازتون میخواد سیستم عاملی که میخواید رو بوت کنه
توضیحات
۱- در این مقاله ما یه کار مهم انجام دادیم اونم این بود که یه پارتیشن جدا برای home directory اختصاص دادیم مزیت این کار جایی به چشم میاد که قصد داریم یه دیستروی دیگه رو جایگزین کنیم اما home directory دستنخورده بمونه مثل این میمونه ویندوزتونو عوض کنید اما دسکتاپتون هیچ تغییری نکنه
بازی کردن روی لینوکس
اگر فکر میکنید روی لینوکس تنها میتوانید Pacman بازی کنید، در اشتباهید. Steam و SteamOS اینک پلتفرمهایی هستند که به صورت پیشفرض روی لینوکس اجرا میشوند و هزاران بازی که برای ویندوز و مک ارائه شده، روی استیم برای لینوکس نیز عرضه شده است. علاوه بر آن این بازیها به طور معمول در همان تاریخی که برای ویندوز انتشار مییابند، برای لینوکس نیز عرضه میشوند.
نصب لینوکس روی کامپیوترهای قدیمی
Puppy Linux در واقع توزیع Live CD لینوکس است و برای نصب روی کامپیوترهایی با حافظه کمتر از ۶۴ مگابایت مناسب است. پاپی لینوکس را میتوان از طریق دستگاههای گوناگون همچون یواسبی فلش، سیدی یا درایوهای زیپ شده اجرا کرد. پاپی لینوکس مستقیما از رم دستگاه اجرا میشود. Xubuntu نیز برای نصب روی کامپیوترهای قدیمی مناسب است. Xubuntu از xfce استفاده میکند. xfce، محیطی برای کامپیوترهای رومیزی است که فضای کمتری نسبت به GNOME اشغال میکند. نسخههای مختلف ایکسوبونتو هر سال دو بار عرضه میشوند. آنتیکس (antiX) نیز یکی از دیگر از توزیعهای مناسب برای نصب روی کامپیوترهای کم ظرفیت و قدیمی است. بهطور مثال، کاربران کامپیوترهایی که برای اجرای ویندوز ۹۸ کند هستند (مانند سیستمهای مبتنی بر پردازندههای پنتیوم ۲) میتوانند از آنتیکس برای بهره بردن از لینوکس کمک بگیرند. زِنواک (Zenwalk) نیز توزیع دیگری از لینوکس و مناسب برای کامپیوترهای ضعیف است.
اچ استوک بزرگترین فروشگاه کامپیوتری ایران تنها شرکت فروش قطعات کامپیوتری استوک با یک هفته مهلت تست و تعویض به شما این امکان را میدهد تا در کنار خرید جنس استوک و کم قیمت اطمینان خاطر نیز داشته باشید تا در صورت بروز مشکلات جنس تعویض و جنس سالم به شما تحویل داده شود.
به دلیل متن باز بودن برنامه لینوکس ، امنیت سیستم عامل آن بسیار بالاست. در نتیجه برای سازمان هایی که نیاز به حد بالای امنیت هستند بسیار کاربردی است.
ذخیره سازی دادهها-دسترسی به شبکه کامپیوتری-زمانبندی-امنیت-استفاده از ابزارهای ورودی و خروجی